بعد از نوشتن دو مطلب حقوقی قبلی، یعنی مدارک و مراحل گرفتن حق طلاق و هزینه و مدارک بخشش مهریه با توجه به سوالایی که توی اینترنت دیدم تصمیم گرفتم یه مطلب دیگه درباره حق طلاق در شروط ضمن عقد بنویسم.
سوالی که خیلیا پرسیده بودن این بود که:
درصورتی که در شروط ضمن عقد، وکالت طلاق (حق طلاق) رو گرفته باشم آیا بازم نیاز به وکالت حق طلاق محضری (دفتر اسناد رسمی) دارم؟
پاسخ؟ بله بازم نیاز دارید! در ادامه مطلب بیشتر توضیح میدم. اول بیاید ببینیم شروط ضمن عقد چیه و اصلا به چه کاری میاد.
شروط ضمن عقد چیست؟
شروط ضمن عقد مجموعه‌‌ای از شرط ها در عقدنامه (سند ازدواج) است که توسط خانم برای ازدواج با آقا و در زمان عقد گذاشته میشود و در صورت نپذیرفتن شروط ضمن عقد توسط آقا، عقد نمیتواند صورت گیرد. گذاشتن این شروط اختیاری هستند یعنی خانم ها میتوانند برای ازدواج این شروط را بگذارند یا نگذارند.
نکته بسیار مهم درباره شروط ضمن عقد این است که بعضی از شروط نیاز به وکالتنامه برای اقدام دارند و تا وقتی که وکالتنامه رسمی نداشته باشید، نمیتوانید با استفاده از سند ازدواج اقدام کنید.
برای مثال، خانم‌ها برای دریافت پاسپورت نیاز به رضایت و حضور همسرشان دارند. درصورتی که یک خانم وکالت رسمی دریافت پاسپورت از همسرش داشته باشد میتواند بدون نیاز به حضور یا رضایت همسرش اقدام به درخواست صدور یا تعویض پاسپورت کند.
اما اگر همین خانم این حق را به صورت وکالت نداشته باشد و در سند ازدواج به عنوان شروط ضمن عقد داشته باشد، تحت هیچ عنوان با در دست داشتن سند ازدواج نمیتواند درخواست تعویض پاسپورت دهد و همچنان حضور آقا الزامیست.
به همین دلیل بعضی از شروط ضمن عقد باید به صورت وکالت در دفترخانه اسنادرسمی تنظیم شوند تا رسمیت پیدا کرده و قابل استفاده باشند.
اگر این شروط بی فایده است پس چرا لازم است؟
خیر! شروط ضمن مطلقا بی فایده نیست بلکه در بعضی موارد کاربردش بدون رسمی کردنشون در دفتر اسناد رسمی سخته.
بزارید اول بررسی کنیم اگر آقا زیر شروط ضمن عقد بزنه چی میشه تا بعد برسیم به اینکه چرا وجود شروط ضمن عقد مهمه.
اگر آقا از انجام شروط ضمن عقد سر باز بزند چه میشود؟
درصورتی که آقا از انجام شروط ضمن عقد سر باز بزند، خانم میتواند این موضوع را در مراجع شبه قضایی (شورای حل اختلاف) مطرح کند، درصورتی که پس از گذشت چندین ماه مشکل از طریق شورای حل اختلاف به راه حل نرسد، خانم باید این مشکل را در مراجع قضایی (دادگاه) مطرح کند.
در پایان، دادگاه میتواند حکم به اجبار شوهر به وفای به عهد بدهد. که در این صورت آقا مکلف است که وکالت خواسته شده را به همسر بدهد و در صورتی که این کار را نکند، دادگاه نماینده‌ای معرفی کرده و او به نمایندگی از شوهر و با قدرت دادگاه اقدام به داد وکالت به خانم میکند.
گاهی اوقات با توجه به شلوغی دادگاه و اولویت‌بندی پرونده‌ها ممکن است حل پرونده‌هایی از این مدل، ماه‌ها یا مدتهایی حتی بیشتر طول بکشد!
در مثال وکالت دریافت پاسپورت که بالاتر زدم، درصورت وجود وکالت رسمی اقدام به گرفتن پاسپورت توسط خانم ممکن است نهایتا با 3 یا 4 ساعت زمان و یکبار مراجعه به پلیس+10 و دریافت یک گواهی امضا از دفتر خانه صورت گیرد اما در صورتی که تنها به صورت شروط ضمن عقد و بدون وکالت رسمی باشد، ممکن است ماه‌ها زمان ببرد آن هم با هزینه های بسیار زیاد و مراجعه‌های پیاپی به مراکز قضایی و پرداخت حق وکالت وکیل و…!
به دلیل همین پیچیدگی هاست که بسیاری از خانم‌ها ترجیح میدهند در همان ابتدای ازدواج تمامی وکالت‌های شروط ضمن عقد را از همسرشان بگیرند تا از درگیری‌ها و هزینه‌های بعدی جلوگیری کنند.
وکالت در واقع به معنی نمایندگی میباشد. وقتی شخصی به شخص دیگر وکالت میدهد درواقع این حق را از خود صلب نمیکند بلکه به شخص دوم نمایندگی استفاده از حق خودش را میدهد. این یعنی وکالت به معنی صرف نظر از حقوق قانونی شخص نیست.
چرا وجود این شروط در عقد نامه مهم است؟
چون در صورتی که این شروط وجود نداشته باشه دست خانم ها برای گرفتن حقوقی مثل حق طلاق و خروج از کشور و… به هیچ جایی بند نیست!
همون طور که بالاتر توضیح دادم گرفتن حقوقی که توی شروط ضمن عقد هست شاید سخت باشه اما ممکنه. این درصورتیه که اگر آقا به صورت لفظی قول این حقوق رو میدم و جزو شروط ضمن عقد نوشته نشه، درصورتی که آقا هیچکدوم از حقوقی که قول داده رو انجام نده، خانم هیچ اعتراضی نمیتونه بکنه!
جنگ اول به از صلح آخر!
از اونجا که معمولا زمان عقد همه چیز خیلی قشنگه و رنگی پنگیه، خیلی از افراد به حرف هم اعتماد میکنن اما وقتی بعد چند وقت به مشکلی پیش میاد، به شدت پشیمون میشن که چرا از اول به فکر این روزا نبودن!
یادتون باشه همه اولش با هدف خوشبختی ازدواج میکنن. کسی با هدف طلاق گرفتن ازدواج نمیکنه. پس از ابتدا به فکر مسائلی که ممکنه پیش بیاد باشید.
آیا هر حقی که میخواهیم در دفترخانه اسناد رسمی ثبت شود باید در شروط ضمن عقد باشد؟
هیچ الزامی وجود نداره. حتی درصورتی که در شروط ضمن عقد شما هیچکدوم از این موارد (طلاق و خروج از کشور و…) در نظر گرفته نشده باشد، با مراجعه به یک دفتر اسناد رسمی که خدمات خانواده ارائه میکند میتوانید از این حقوق بهره‌مند شوید.
در پایان مطلب دفتر خانه اسناد رسمی برای اسناد خانواده (حق طلاق و مهریه و…) در مرکز شهر تهران معرفی کردم.
چند نمونه شروط ضمن عقد
شروط ضمن عقد طبق قانون ایران هیچگونه محدودیتی ندارند، به هر تعداد و به خواست خانم قابل تنظیم است و تنها در صورتی درج نمی‌شوند که این شروط مغایر قانون یا شرع اسلامی باشند.
معمولا شروط ضمن عقد شامل موارد زیر هستند:
حق طلاق برای همسر (وکالت طلاق برای خانم)
حق طلاق (در اصل، وکالت حق طلاق) حق درخواست طلاق و خروج از زندگی مشترک است که طبق قانون ایران صرفا برای آقادمی‌باشد. از آنجا که حق طلاق غیر قابل انتقال است، خانم ها با گرفتن وکالت طلاق (که اصطلاحاً حق طلاق نامیده میشود) میتوانند در صورتی که از ادامه زندگی مشترک منصرف شدند به با استفاده از وکالتی که دارند از اقدام به گرفتن طلاق کنند.
وکالت حق طلاق تنها در صورتی رسمی است که توسط یک دفترخانه اسنادرسمی تنظیم شده باشد و به عنوان شرط ضمن عقد کفایت لازم را ندارد.
وکالت دریافت پاسپورت
این وکالت از طرف آقا به خانم داده میشود تا خانم بتواند بدون نیاز به حضور و رضایت همسرش اقدام به دریافت پاسپورت کند. توجه داشته باشید وکالت دریافت پاسپورت صرفا برای گرفتن پاسپورت است و برای خروج از کشور، خانم نیازمند رضایت خروج از کشور است.
این وکالت نیز باید توسط دفتر اسنادرسمی تنظیم شود تا رسمّیت پیدا کند.
وکالت دریافت پاسپورت با رضایت خروج از کشور که در ادامه توضیح خواهم داد متفاوت است.
وکالت حضانت فرزند (حق حضانت فرزند) و مسائل حقوقی فرزند
احتمالا این رو بدونید که طبق قانون ایران حق حضانت (نگهداری) و همچنین تمامی مسائل حقوقی فرزند با فقط پدر هست. منظور از مسائل حقوقی موارد مثل افتتاح حساب بانکی، گرفتن پاسپورت و اجازه خروج، خرید و فروش اموال به نام فرزند و دادن اجازه برای عمل جراحی (پزشکی و زیبایی) و… هست.
این وکالت که از طرف آقا به خانم داده میشه و به خانم این اجازه رو میده که به نمایندگی از آقا تمامی این کارارو انجام بده.
این وکالت هم باید مثل موارد وکالتی قبل، در دفتر اسنادرسمی تنظیم بشه تا قابل استفاده بشه.
رضایت خروج از کشور
احتمالا بدانید که خانم نه فقط برای دریافت پاسپورت، بلکه برای خروج از کشور نیز نیازمند به رضایت همسر است. اما به صورت پیشفرض برای خروج از کشور هیچ خانمی نیاز به رضایت نیست بلکه آقا میتواند درصورتی که نخواست همسرش از کشور خارج شود حکم ممنوع الخروجی برای وی بگیرد.
رضایت خروج از کشور درواقع اجازه نامه‌ای از آقاست که به همسرش برای آزادی در سفر به خارج از کشور میدهد. با دادن این رضایت، خانم برای سفر به خارج از کشور آزاد خواهد بود.
همانطور که گفته شد این رضایت با وکالت دریافت پاسپورت متفاوت است. وکالت دریافت پاسپورت صرفا برای دریافت گذرنامه (پاسپورت) است اما رضایت خروج از کشور فارغ از اینکه خانم پاسپورت دارد یا نه، برای خروج از کشور لازم است.
هیچگونه رضایت درنهایت 100% نیست. حتی در اگر آقا رضایت خروج از کشور داده باشد، درصورتی که بتواند به دادگاه تفهیم کند که همسرش قصد خروج از کشور به منظور پناهندگی، فرار از زندگی و… دارد، در بعضی مواقع میتواند رای به ممنوع الخروجی همسرش بگیرد.
رضایت انتخاب محل زندگی
طبق قانون ایران، انتخاب محل زندگی خانواده همواره حق مرد است. رضایت انتخاب محل زندگی توسط خانم این حق را به خانم میدهد که برای انتخاب محل زندگی تصمیم بگیرد. موضوع این است که با دادن این رضایت، تا حد زیادی حق انتخاب محل زندگی به خانم داده میشود و پس از آن نظر خانم بر آقا ارجحیت خواهد داشت.
رضایت اشتغال به کار
این رضایت به خانم اجازه کار و فعالیت در هر شغلی به خواست خودش را میدهد. بدون این رضایت، آقا میتواند هر زمان که خواست مانع از کار همسرش در یک شرکت شود.
اما نکته مهم این است که این رضایت تا وقتی پابرجاست که شغل خانم از نظر قانونی و شرعی و عرفی مشکلی نداشته باشد. برای مثال کار در شرکت‌های هرمی که در ایران غیر قانونی است یا اشتغال به مشاغلی مانند مدلینگ یا فعالیت در یک محیط مردانه درصورت شکایت آقا میتواند باعث رای دادگاه به ممنوعیت اشتغال به کار خانم به آن شغل شود اما درباره شغل‌های دیگر مجاز است.
در متن بالا نوشته شد طبق قانون و عرف و شرع. قانون که مکتوب است، شرع نیز مشخص است اما عرف بیشتر بسته به دیدگاه قاضی دارد. شغلی که ناقض هریک از این سه مورد باشد میتواند توسط قاضی ممنوع شود. برای مثال مشغول بودن خانم به شغلی مانند کارگری در ساختمان در قانون و شرع منعی ندارد اما عرف نیست.
رضایت ادامه تحصیل
طبق قانون ایران حق تحصیل زن نیز در گرو اجازه مرد است و میتواند هرموقع که خواست مانع از تحصیل همسرش در هر مقطعی شود. با رضایت ادامه تحصیل خانم، مرد نمیتواند جلوی ادامه تحصیل همسرش را بگیرد مگر با شکایت به دادگاه و اثبات خلاف قانون، شرع یا عرف بودن.
رضایت اعمال جراحی زیبایی و پزشکی
رضایت به انجام عمل جراحی زیبایی، یا عملی که احتمال فوت یا صدمات جدی دارد برای خانم تنها با اجازه پدر و پس از ازدواج با اجازه همسر انجام پذیر است. این رضایت به خانم اجازه میدهد که خانم به نمایندگی از شوهر برای عمل زیبایی یا پزشکی خود اقدام کند.
تعهد تنصیف اموال (نصف شدن اموال مرد و زن با یکدیگر پس از طلاق)
این تعهد طرفین ازدواج را متهد به نصف کردن اموالی که در طی زمان ازدواج خریداری میکنند میکند. تعهد تنصیف اموال به خودی خود باعث نصف شدن اموال خریداری شده نمیشود بلکه هر یک از طرفین پس از خرید مال خودش باید نیمی از آن را به نام همسر کند.
درصورتی که هریک از طرفین این موضوع را نادیده بگیرد طرف مقابل میتواند اقدام به شکایت به دادگاه کند.
معرفی دفترخانه اسناد رسمی برای مشاوره در خدمات خانواده (حق طلاق و بخشش مهریه و…)
یکی از دفاتر اسنادرسمی که من میشناسم و میدونم کار بخشش مهریه و وکالت حق طلاق و بقیه مسائل خانوادگی رو به صورت تخصصی انجام میده، دفتر اسنادرسمی 903 تهران هست که توی مرکز شهر تهران، توی خیابان شهید بهشتیه.
این دفترخانه در فاصله بسیار نزدیک مترو شهید بهشتیه و رو به روی پارکینگ عمومی مصلی تهران و دسترسی بهش از همه طرف تهران خیلی آسونه. در صورتی که نیاز به راهنمایی در زمینه شروط ضمن عقد و دیگر مسائل خانواده داشتید میتونید باهاشون مشورت کنید.
آدرس: تهران، خیابان شهید بهشتی (عباس آباد)، نبش خیابان میرعماد، مجتمع تجاری اداری گلدیس، طبقه اول، واحد 101
شماره تلفن ساعات اداری: 88750373-021 و 88750374-021
هماهنگی در ساعات غیر اداری و تعطیلات (قبل از ۹ شب): 09101978557